1. FIP Là Gì? Nguyên Nhân & Các Thể Bệnh
FIP là bệnh nghiêm trọng do một dạng đột biến của Coronavirus ở mèo (FCoV) gây ra. Dù FCoV thường lành tính, một tỷ lệ nhỏ (<10%) sẽ đột biến thành virus FIPV nguy hiểm, tấn công các tế bào bạch cầu và lây lan khắp cơ thể.
FIP Thể Ướt
Phổ biến hơn (~80%), gây tích tụ dịch lỏng màu vàng, có độ nhớt cao trong ổ bụng hoặc khoang ngực, làm mèo khó thở và bụng chướng to.
FIP Thể Khô
Khó chẩn đoán hơn, virus tạo các tổn thương dạng hạt (u hạt) trong các cơ quan nội tạng như gan, thận, lá lách, não và mắt.
2. Dấu Hiệu và Yếu Tố Nguy Cơ
Triệu chứng ban đầu
- ➤Chán ăn, sụt cân
- ➤Mệt mỏi, thờ ơ
- ➤Sốt kéo dài, không đáp ứng kháng sinh
Yếu tố nguy cơ cao
- ➤Mèo con dưới 2 tuổi và mèo già
- ➤Môi trường đông đúc (trại giống, trạm cứu hộ)
- ➤Stress (căng thẳng) do phẫu thuật, chuyển nhà...
3. Chẩn Đoán FIP: "Xây Từng Viên Gạch"
Không có một xét nghiệm đơn lẻ nào có thể chẩn đoán xác định FIP. Bác sĩ thú y phải kết hợp nhiều yếu tố để đưa ra kết luận, giống như một thám tử lắp ráp các manh mối.
Xét nghiệm máu
Tỷ lệ A/G thấp (<0.6) là chỉ số gợi ý mạnh mẽ nhất, cùng với tình trạng thiếu máu không tái tạo và lượng bạch cầu trung tính cao, lympho bào thấp.
Phân tích dịch tràn (FIP ướt)
Dịch có màu vàng, nhớt, protein rất cao. Xét nghiệm Rivalta dương tính là một dấu hiệu quan trọng để phân biệt với các nguyên nhân tràn dịch khác.
Chẩn đoán hình ảnh & RT-PCR
Siêu âm, X-quang có thể thấy dịch trong ổ bụng/ngực hoặc các tổn thương trên cơ quan. Xét nghiệm RT-PCR trên dịch tràn hoặc mẫu mô có tải lượng virus cao giúp củng cố chẩn đoán một cách chắc chắn.
4. Phác Đồ Điều Trị FIP
Nhờ sự ra đời của các loại thuốc kháng virus mới, FIP không còn là án tử. Phác đồ chuẩn thường kéo dài 84 ngày (12 tuần) và cần được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ thú y.
GS-441524
Lựa chọn hàng đầu, tỷ lệ thành công >90%
- Ướt/Khô: 6-10 mg/kg/ngày
- Mắt: 10-12 mg/kg/ngày
- Thần kinh: 12-15 mg/kg/ngày
Các lựa chọn khác
Remdesivir & Molnupiravir
Remdesivir (dạng tiêm) thường dùng cho các ca nặng ban đầu tại bệnh viện. Molnupiravir (dạng uống) là một lựa chọn thay thế.
5. Tiên Lượng Sau Điều Trị
Với các phác đồ điều trị mới, tiên lượng cho mèo FIP đã thay đổi một cách ngoạn mục. Hầu hết mèo sẽ cho thấy sự cải thiện rõ rệt chỉ sau vài ngày điều trị.
Tỷ lệ khỏi bệnh
Cải thiện lâm sàng
Nguy cơ tái phát
6. Phòng Ngừa FIP
Phòng ngừa tập trung vào việc giảm lây truyền FCoV (virus gốc) và giảm thiểu các yếu tố nguy cơ gây đột biến thành FIPV. Hiện vắc-xin FIP không được khuyến nghị rộng rãi do hiệu quả không cao.
Giữ nhóm mèo nhỏ & ổn định
Lý tưởng nhất là dưới 5 con. Hạn chế thêm mèo mới vào đàn liên tục để giảm lây nhiễm chéo FCoV.
Vệ sinh hộp cát
FCoV lây truyền chủ yếu qua phân. Vệ sinh hộp cát hàng ngày và đặt xa khu vực ăn uống là rất quan trọng.
Giảm căng thẳng (Stress)
Tạo môi trường sống thoải mái, an toàn, cung cấp đủ đồ chơi và không gian riêng tư để giảm stress - một yếu tố kích hoạt FIP.